Subsidies in vastgoed

Een overzicht van regelingen voor verduurzaming, herontwikkeling en innovatie

De vastgoedsector ondergaat grote veranderingen. Klimaatdoelen, strengere wetgeving en maatschappelijke verwachtingen dwingen eigenaren en ontwikkelaars om gebouwen energiezuiniger, duurzamer en adaptiever te maken. Tegelijkertijd maken stijgende bouwkosten, rente en regelgeving het steeds lastiger om projecten rendabel te realiseren. Subsidies spelen hierin een belangrijke rol: ze kunnen de financiële haalbaarheid van vastgoedprojecten verbeteren en duurzame ambities versnellen.

Maar welke subsidies zijn er eigenlijk beschikbaar voor vastgoed? In dit artikel geven we een uitgebreid overzicht van relevante subsidieregelingen op nationaal, regionaal en Europees niveau, onderverdeeld naar type vastgoedproject en doelstelling.

Subsidies voor verduurzaming van bestaand vastgoed

De grootste groep subsidies in vastgoed richt zich op het energiezuinig maken van bestaande gebouwen. Dit is relevant voor particuliere verhuurders, woningcorporaties, VvE’s en commerciële vastgoedeigenaren.

1. ISDE (Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing)

Voor woningen én utiliteitsgebouwen. Subsidie op:

• Warmtepompen
• Zonneboilers
• Isolatiemaatregelen (dak, gevel, vloer, glas)
• Elektrische kookvoorzieningen

Doelgroep: Woningeigenaren, zakelijke gebruikers, VvE’s
Voordeel: Vermindert investeringskosten voor energiebesparende maatregelen aanzienlijk.

1. SDE++ (Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie)

Voor grootschalige duurzame energieopwekking, zoals:

• Zonnepanelen (grootschalig dak)
• Bodemenergie
• Restwarmte
• Groen gas

Doelgroep: Grote bedrijven, instellingen, energiecoöperaties
Bijzonderheid: Meerjarige subsidie op geleverde energie. Gericht op kosteneffectieve CO₂-reductie.

1. EIA (Energie-investeringsaftrek)

Een fiscale regeling, géén directe subsidie. Bedrijven mogen 40% van hun investering in energiebesparende technieken extra aftrekken van de winst.

Voorbeelden: LED-verlichting, energiezuinige koeling, HR-glas, WKO-installatie
Combinatie mogelijk: ISDE + EIA bij bepaalde investeringen

Subsidies voor nieuwbouw en gebiedsontwikkeling

Bij nieuwbouwprojecten – zeker binnenstedelijke en duurzame ontwikkelingen – zijn diverse subsidies beschikbaar.

1. Woningbouwimpuls

Grote overheidsbijdrage aan woningbouwprojecten waar een onrendabele top aanwezig is, bijvoorbeeld door hoge bouwkosten of noodzakelijke infrastructuur.

Doelgroep: Gemeenten, vaak in samenwerking met ontwikkelaars
Bijdrage: Meerdere miljoenen per project mogelijk
Voorwaarde: Realisatie van betaalbare woningen, vaak in binnenstedelijk gebied

1. Bouwen aan Klimaatadaptieve Wijken (BAK)

Stimuleert nieuwbouwprojecten die rekening houden met hittestress, wateroverlast, droogte en biodiversiteit.

Voorbeelden van maatregelen:

• Groene daken
• Wadi’s en waterberging
• Schaduwrijke inrichting van openbare ruimte

1. Provinciale gebiedsontwikkelingsfondsen

Sommige provincies (bijv. Zuid-Holland, Utrecht, Noord-Brabant) hebben fondsen voor herontwikkeling van bedrijventerreinen, transformatielocaties of woningbouwprojecten in kwetsbare gebieden.

Doelgroep: Gemeenten, corporaties, marktpartijen
Voorbeelden: Vrijkomende agrarische bebouwing, stedelijke transformaties

Subsidies voor herbestemming en transformatie

Leegstaand vastgoed, zoals kerken, kantoren of schoolgebouwen, kan worden herontwikkeld tot woningen of maatschappelijke functies. Hiervoor bestaan specifieke subsidies.

1. Leegstandsubsidies (gemeentelijk)

Veel gemeenten stimuleren herbestemming van leegstaande panden door:

• Procesbijdragen
• Plansubsidies
• Compensatie onrendabele top bij sociale woningbouw

1. Erfgoed en monumentensubsidies

Voor rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten of karakteristiek vastgoed:

• SIM (Subsidie instandhouding monumenten): voor onderhoud
• Herbestemmingssubsidie: voor haalbaarheidsonderzoek
• Cultuurfondsen (bijv. BOEi, Nationaal Restauratiefonds): voor restauratie/herbestemming

4. Innovatie- en pilotprojecten in vastgoed

Vastgoed biedt ook ruimte voor innovatie: circulair bouwen, biobased materialen, slimme installaties, etc. Hiervoor zijn regelingen beschikbaar die experimentele projecten ondersteunen.

1. DEI+ (Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie)

Subsidie voor pilotprojecten of demonstraties van innovatieve technieken met impact op CO₂-reductie.

Voorbeelden in vastgoed:

• Circulaire bouwmethodes
• Slimme energiemanagementsystemen
• Natuurinclusieve gevels

Doelgroep: Bedrijven (ook consortia), ontwikkelaars, bouwers

1. TSE (Topsector Energie) – Gebouwde omgeving

Financiering voor onderzoek, haalbaarheidsstudies en kleine pilots die bijdragen aan de energietransitie.

Europese subsidies voor vastgoed

Grootschalige, innovatieve of samenwerkingsprojecten kunnen ook in aanmerking komen voor EU-financiering.

1. LIFE-programma

Subsidie voor milieu- en klimaatprojecten. Focus op:

• Circulaire gebouwen
• Klimaatadaptieve steden
• Natuurinclusieve gebiedsontwikkeling

Voordeel: Hoge subsidiepercentages tot 60%

1. Horizon Europe

Groot Europees innovatieprogramma. Voor vastgoedprojecten vaak in combinatie met thema’s als digitalisering, circulariteit en participatie.

1. EFRO (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling)

Regionale projecten met innovatie- of verduurzamingscomponent kunnen via EFRO gefinancierd worden. Denk aan gebiedsontwikkelingen met hoge energieambities.

Gemeentelijke en lokale subsidies

Naast landelijke regelingen kennen veel gemeenten eigen subsidieregelingen. Enkele voorbeelden:

• Rotterdam: subsidie voor groene daken en gevels
• Amsterdam: fonds voor transformatie van kantoren
• Tilburg: gebiedsgerichte stimuleringsfondsen voor binnenstedelijke vernieuwing
• Groningen: bijdrage voor aardgasvrije woningen en wijken

Deze subsidies zijn vaak aanvullend inzetbaar en afgestemd op lokale beleidsdoelen.

Fiscale regelingen en leningen

Naast subsidies zijn er ook fiscale voordelen en gunstige leningen beschikbaar:

1. MIA/Vamil

Voor investeringen in milieuvriendelijke technieken. Denk aan circulaire materialen of natuurvriendelijke inrichting. Je kunt een groot deel van de investering versneld afschrijven of extra aftrekken.

1. Green Loans en duurzaamheidsleningen

Steeds meer banken, energiefondsen en instellingen bieden leningen met lage rente voor duurzame vastgoedprojecten, al dan niet in combinatie met subsidie.

Combinaties en aandachtspunten

1. Subsidies combineren

Veel subsidies zijn onder voorwaarden combineerbaar. Bijvoorbeeld:

• ISDE + EIA
• DEI+ + SDE++ (voor innovatieve techniek en exploitatiesubsidie)
• Gemeentelijke subsidie + LIFE-programma

Let wel op: er zijn regels rondom staatssteun en maximale subsidie-intensiteit.

1. Subsidie aanvragen = goed plannen

Vrijwel altijd geldt: aanvragen vóórdat je verplichtingen aangaat (zoals tekenen van een aannemerscontract). Subsidies zijn nooit achteraf aan te vragen. Zorg dus voor tijdige voorbereiding.

1. Verantwoording en administratie

Zorg voor een goede projectadministratie. Subsidieverstrekkers kunnen steekproeven doen of tussentijdse rapportages vragen.

Meer informatie?

Neem voor vastgoedfinanciering contact met ons op.